"Przedłożenie oferty określającej treść proponowanej umowy ma doprowadzić do złożenia przez strony zgodnych oświadczeń woli. Do zawarcia umowy w trybie ofertowym dochodzi, gdy jedna strona złoży oświadczenie woli będące ofertą, a druga strona złoży oświadczenie woli, że akceptuje proponowaną w ofercie treść umowy. Twierdzi się, że oferta musi być skonstruowana w taki sposób, aby oblat mógł dopełnić stanu faktycznego niezbędnego do powstania stosunku prawnego przez „zwykłą akceptację” mogącą się przejawiać powiedzeniem słowa „tak”".

Przyjęcie oferty i zmiana lub uzupełnienie stosunku prawnego

"Przy bliższym spojrzeniu okazuje się jednak, że art. 68 k.c. można nadać odmienną treść od przypisywanej mu na ogół w literaturze. Zasadne zdaje się twierdzenie, że art. 68 k.c. wprowadza dwie przesłanki warunkujące jego zastosowanie. Po pierwsze, musi dojść do przyjęcia oferty. Skoro oferta stanowi proponowaną treść umowy, to „przyjęcie oferty” musi oznaczać akceptację jej treści. Ponieważ przyjęcie oferty dopełnia stanu faktycznego potrzebnego do zawarcia umowy, to pierwszą przesłanką zastosowania wyrażonej w art. 68 k.c. normy jest zawarcie umowy. Drugą przesłanką zastosowania art. 68 k.c. jest zastrzeżenie zmian lub uzupełnień „jej treści”. Na ogół twierdzi się, że chodzi o zmianę lub uzupełnienie treści proponowanej umowy. Ponieważ jednak pierwszą przesłanką zastosowania art. 68 k.c. jest przyjęcie oferty, to zmiany lub uzupełnienia nie mogą odnosić się do proponowanej umowy, do której zawarcia doszło z chwilą przyjęcia oferty. Nie może również chodzić o zmiany lub uzupełnienia treści umowy, która jest źródłem powstania i ukształtowania treści stosunku prawnego. Ponieważ wraz z zawarciem umowy treść praw i obowiązków stron określa powstały stosunek prawny, to drugą przesłanką zastosowania art. 68 k.c. jest dokonanie zmiany lub uzupełnienia treści, dopiero co powstałego, stosunku prawnego".

Nowa oferta

"Treść i wzajemna relacja dwóch przesłanek wymienionych w art. 68 k.c. pozwala inaczej spojrzeć na cel tego przepisu. Zdaje się, że jego sens jest taki, iż jeśli oblat przyjął ofertę, a więc w zakresie oferowanym zawarł umowę, jednak z zastrzeżeniem zmiany lub uzupełnienia treści powstałego stosunku prawnego, to art. 68 k.c. przesądza, że zmiany lub uzupełnienia należy poczytywać za nową ofertę, wiążącą dotychczasowego oblata".

Odpowiedź na ofertę w obrocie profesjonalnym

"Odmienną normę od wyrażonej w art. 68 k.c. przewiduje art. 681 § 1 k.c. Różnice między tymi przepisami są następujące. Po pierwsze, przesłanką zastosowania art. 68 k.c. jest „przyjęcie oferty”, natomiast art. 681 § 1 k.c. wymaga jedynie udzielenia „odpowiedzi na ofertę”. Po drugie, art. 68 k.c. rozstrzyga — jak wyżej wskazano — o zmianie lub uzupełnieniu treści stosunku prawnego z umowy wynikającego, podczas gdy art. 681 § 1 k.c. odwołuje się bezpośrednio do zmiany lub uzupełnienia treści oferty. Zestawienie obu różnic unaocznia odmienny cel tych przepisów. Artykuł 68 k.c. rozstrzyga, że zmiany lub uzupełnienia treści stosunku prawnego ponad przyjęcie oferty są dla oblata wiążące. Podczas gdy art. 681 § 1 k.c. przesądza, że odpowiedź na ofertę, która nie może być jej przyjęciem, ponieważ zawiera zmiany lub uzupełnienia, decyzją ustawodawcy należy poczytywać za przyjęcie oferty, o ile zmiany lub uzupełnienia nie są istotne. Trzecia różnica jest taka, że o ile w przypadku art. 68 k.c. strony są związane w zakresie oświadczenia oferenta, a oblat w zakresie dokonanych przez siebie zmian lub uzupełnień, o tyle w przypadku art. 681 § 1 k.c. zakres związania wyznacza oświadczenie oblata".

Rezultat językowego rozumienia art. 68 k.c.

"Choć przedstawiona wyżej wykładnia art. 68 k.c. odbiega od przyjmowanego powszechnie jego rozumienia, to zdaje się ona znajdować uzasadnienie w treści przepisu. Z jednej strony, można twierdzić, że jej przyjęcie jest rezultatem językowego rozumienia, nieodpowiadającego przyjmowanej dotąd wykładni. Z drugiej jednak strony zdaje się, że nie można lekceważyć faktu, iż niejasna treść art. 68 k.c. pozostawia miejsce na wielorakie jego rozumienie".

Źródło

Fragmenty pochodzą z artykułu mgr. Grzegorza M. Tracza, opublikowanego w czasopiśmie "Transformacje Prawa Prywatnego" (nr 3/2022, s. 73-83). Pełny tekst dostępny jest na stronie czasopisma: https://journals.law.uj.edu.pl/TPP/article/view/1062/643